Komkommertijd & zomerse overvloed. Sla je slag voor de koude maanden!

29 juli 2022

Het is komkommertijd. Heel Nederland ligt momenteel een beetje plat door de vakanties. Wij zijn al op vakantie geweest. En dus heb ik wat meer tijd om aan de slag te zijn met 'hamsteren' voor de herfst en winter. Dat doe ik al jaren maar deel het nu extra graag. Overal om je heen hoor je dat voedsel zo duur is. Sla daarom nu je slag: Gebruik de warme zomer om de koude winter door te komen.

Het Nibud gaf vorige maand aan dat bijna 40% van de Nederlandse minima en middeninkomens op hun dagelijkse uitgaven moet bezuinigen door de hoge energieprijzen. Om mij heen hoor ik steeds meer mensen die al flink bezuinigen op voedsel. Ik wil op allerlei 'luxe' wel bezuinigen, maar niet op voedsel. Als we de zomer -met zijn enorme overvloed aan voeding- slim gebruiken hoeft dat misschien ook helemaal niet. Wie weet wil jij ook tijd en zin maken om de keuken in te gaan. Gebruik de warme zomer om de koude wintermaanden door te komen. Het geeft mij ongelooflijk veel plezier. In onderstaand filmpje neem ik je even mee in de zomerse overvloed op Heerlijk Westerwolds land.

Ik schreef al eerder een blog over mooi & budget vriendelijk kopen en koken tijdens de feestdagen. Deze tips zijn ook op elke doordeweekse dag toe te passen. Ik geef je graag nog een paar erbij, gericht op de zomer. Of je nu een tuin hebt of niet, iedereen kan in de zomer voorraadjes aanleggen voor de herfst en winter.

In dit filmpje laat ik je een paar van mijn 'hamster producten' zien. Dat varieert van gedroogde sla (die op het punt van doorschieten stond) en in de koude maanden een heerlijke umami-smaak aan stamppot en soep geeft, tot zaden, bloemblaadjes, gedroogd zomerfruit (ideale vervanger voor krenten en rozijnen) tot kappertjes van Oost Indische Kers. Teveel om op te noemen. Ook droog ik allerlei onkruiden als 'instant pesto'. Teveel om te laten zien maar het geeft een idee en wie weet inspireert het jou ook.

Van de grote oogsten als de boekweit, zonnebloemen, rogge en haver ontwikkel ik prototypes producten als muesli's, broden, fruitleer, crackers etc. Zodra deze klaar zijn worden de prototypes uit handen gegeven aan producenten die ze op de markt brengen. Zie verder bij PUUR Westerwolde.

Ik besef dat dit een open deur is. Maar echt....laat recepten los wat betreft ingrediënten. En eet wat het seizoen biedt. Regelmatig vind je in de zomer courgettes voor 40 of 50 cent per stuk langs de weg. En zijn onbespoten komkommers ook spotgoedkoop. Ik maakte bovenstaande koude pasta maaltijd met geroerbakte courgette en komkommer. De andere helft van de komkommer serveerde ik als tafelzuur. Door een handje tuinbonen door je pasta te doen (eventueel diepvries als het geen vers-tijd is) heb je bovendien een zeer voedzame maaltijd. Ik gebruikte uienloof als garnering.

Wat jij de leukste manier van hamsteren vindt, weet ik niet. Ik droog heel erg veel in droogoven (die staat 24 uur per dag aan) en weck* en fermenteer veel. Zet ook heel wat in het zuur. Maar invriezen is natuurlijk ook een prima manier. Kies een manier die bij je past en die je leuk vindt om te doen. Dat is de beste garantie om er tijd in te willen stoppen. Wat het leuke aan fermenteren, pickelen en drogen is: het kost relatief weinig energie. En dat is in een tijd met hoge energieprijzen grote winst. Fermenteren is overigens ook winst voor je gezondheid. Samen met collega Peter van Berckel was ik te gast in een podcast om te vertellen over fermenteren bij "Gezond Geluid' van Nutalis: waarom we allemaal we moeten leren fermenteren.

*Een erg leuke site om inspiratie en ideeën op te doen is weckenonline.eu. Hieronder zie je een paar van de voorraden die ik 's avonds na mijn werk maak. Doe je er een leuk zakje of etiketje op dan heb je ook direct superleuke cadeautjes om weg te geven. En nogmaals: wie geen eigen tuin heeft kan nog steeds zijn 'slag slaan' in pluktuinen, in de natuur, op bio-markten of met aanbiedingen in de supermarkt.

Luister hier naar de podcast waarin Peter en Rineke te gast waren.

Ik ken Peter van Berckel al jaren. Voor mij is hij dé pickle expert van Nederland. Hij schreef er een prachtig boek over: Tsukemono. Tijdens de podcast waren we te gast bij Peter thuis. En smikkelden tussen de opnames van zijn pickles.

Ik blijf me verbazen, ook op vakantie hoe ongelooflijk veel gratis eten er is. Uit de supermarkt van Moeder Natuur. Bijna elke dag hebben we, ook tijdens onze vakantie, van alles onderweg geplukt. Bramen, bosbessen, brandnetels, bloemen, melde, weegbree enzovoort. De lijfspreuk waarmee wij thuis een beetje zijn opgevoed door mijn moeder was: "Een vliegende kraai vangt altijd wat". En zo is het: een mooie, gezonde, feestelijke en goedkope aanvulling van je diner.

Wat me toch ook een beetje verbaasd: het is komkommertijd, dus vakantietijd. Elke dag lopen er mensen op Heerlijk Westerwolds Land. Er staan bakjes klaar zodat mensen fruit kunnen plukken en mee kunnen nemen. Ze mogen daar een kleine vergoeding voor achterlaten, maar dat hoeft niet. Het gros van de vakantiegangers die ik aanmoedig om zelf rood fruit te gaan plukken in onze houtwallen komt met een reactie als :' Het is me te warm', ' Ik lust geen rood fruit' of 'ik koop straks wel een bakje in de supermarkt'. Met andere woorden: we zijn het gewoon een beetje verleerd om te eten wat de natuur, zonder prijsstijgingen door inflatie, ons biedt.

NB: heb je nog nooit 'wild geplukt'? Ga nooit zomaar op eigen houtje plukken als je geen kennis hierover hebt. Volg dan eerst een training/cursus (ook leuk om cadeau te geven aan iemand) zodat je feilloos weet wat eetbaar is en wat giftig. En ook op welke plekken je wel en niet kunt plukken. En ook niet onbelangrijk: dat je de (spel)regeltjes kent: dat je je gedraagt zoals het een 'goed Indiaan' betaamt en maar weinig op één plek plukt. En dat je weet op welke plekken je wel en beter niet plukt. Er zijn in heel Nederland zowel jaaropleidingen als korte trainingen en cursussen. Zie bijvoorbeeld wildplukken.nl, In het Wilde Weg.nl, de wilde school.nl of Het Wilde Genieten.

Ken je de site 'Fietsen voor mijn eten' al? Wij hebben het in onze vakantie in een paar gebieden gedaan. Dat is nu echt het nuttige met het aangename verenigen, althans dat geldt voor ons. Erg mooi om de kleinere teler en boer zo ook te ondersteunen. En soms ook om kennis met de 'maker' te maken. Zie mijn blog "Schud de hand die je voedt" Wie niet van fietsen houdt: In heel Nederland heb je ook webshops die rechtstreeks van de kleine boer/teler bij jou aan huis leveren. Denk aan Hofweb, de Streekboer, de Krat etc. Omdat zij veel meer een seizoensgebonden aanbod hebben ben je vaak voordeliger uit.

TIP; in Nederland zijn er ruim 650 Rustpunten waar je even kunt uitblazen tijdens je fietstocht. Veelal zijn het particulieren of kleine boeren/telers waar je even een lekker bakje koffie of thee kunt drinken op hun erf.

We eten wat af in Nederland! Gemiddeld hebben we 9 eet- en drinkmomenten op een dag. Grote 'winst' zit hem dus ook in minder vaak tussendoortjes eten. Die winst is overigens heel veel groter dan voor je portemonnee. Wat zullen je darmen blij zijn met minder eetmomenten. Zie mijn artikel 'Goed Gastheer zijn voor je darmbacteriën'. Door over te schakelen van bloem(witmeel) naar volkoren producten heb je langer een verzadigingsgevoel. Dus vervang bloem door meel, witte rijst door zilvervliesrijst of Nederlandse 'rijst' van hele graankorrels etc. Maak ook eens dit superlekkere 'oergranen brood' van hele graankorrels. Door in de supermarkt/natuurwinkel enkel onbewerkte producten te kopen en daar zelf thuis de lekkerste creaties van te maken, eet je veel goedkoper, gezonder en gevarieerder. En het leuke is: je boort ook nog eens je eigen creativiteit aan. Wil je gaan beginnen met onbewerkt eten zonder pakjes en zakjes? Mijn boeken Weten van (h)eerlijk eten deel 1 en 2 zijn vooral op de beginnende creatieve thuiskok gericht en bevatten zowel recepten voor ontbijt, lunch, diner, tussendoortjes en feestjes.

Of je nu 'witbrood eet dat doet alsof het bruinbrood is' (aan de kleur kun je het namelijk vaak niet zien; het meest donkere brood dankt zijn kleur vaak aan suikers(melasse) die aan witmeel zijn toegevoegd) of je eet 100% volkorenmeel, het is een wereld van verschil voor je verzadigingsgevoel. Bovenstaand brood is mijn favoriete groentebrood: door allerlei kruiden, specerijen, groenten en zeewier aan je brood toe te voegen krijgen je brood dat ook nog eens flink wat antioxidanten en jodium bevat. En het is zo lekker dat je beleg uitspaart! Maak er ook eens een prachtig 'schilderij' van bloemen en groente op zoals onderstaande focaccia van deze groentebroodmix.

Foccacia van Westerwoldse groentebroodmix

Een ideale manier om wat restjes groente op te maken. Een halve ui, een klein handje bloemkool, een paar schorseneren etc. Te weinig om er nog iets van te maken? Nee hoor, daar zijn dit soort broden, pizza's, paella etc. van oudsher bekend om geworden. Puur bedoeld om restjes op te maken. Nog steeds bereikt 1/3 van ons voedsel het bord van de consument niet. Bedenk eens hoe de druk op de planeet en onze portemonnee zou veranderen als we die verspilling een halt toeroepen.

Gebruik je vensterbank in de koude periodes om er micro-groentes te telen in een klein bakje met grond. Een prachtige manier om én met eten bezig te zijn én super volwaardig, lekker en gezond te eten in de wintermaanden. Wij hebben met onze vrijwilligers heel wat zaden verzameld van tuinkers, melde, boerenkool, spruitkool, palmlool, broccoli etc. Een schat aan zaadjes dus om te laten ontkiemen.
Je kunt zakjes kiemzaden ook prima en niet duur kopen bij bijvoorbeeld De Peuleschil.

Koop een bloemkool en maak je eigen bloemkoolsaus, maak je eigen brood of pizza, je eigen broodbeleg van enkelvoudige ingrediënten, je eigen granola's etc. Als je de basics in je keukenkastje (meel, kruiden, bonen, pasta, noten, zaden etc) als grootverpakking koopt en vervolgens je verse producten onbewerkt, dan ben je echt stukken goedkoper uit. En is 1, 5 of 25 kilo voor jou en je gezin veel te veel? Koop het dan samen met buren, collega's, vrienden etc. Bij de molenaar, op de markt en online zijn er meer dan genoeg adressen waar je op die manier kunt inkopen. Zie ook de adressen onderaan de recepten op mijn website. (goed om te weten: ik heb hier geen commerciële belangen in. Ik vind het gewoon fijne en betrouwbare adressen)

Als je inspiratie nodig hebt: in mijn zes boeken/bookzine staan meer dan 600 recepten om ideeën en inspiratie op te doen. In alle recepten draait het om onbewerkt, divers, volwaardig en vezelrijk eten. De basis van je gezondheid ligt in je darm. Wil jij een goed gastheer zijn voor je darmbacteriën, dat koop je onbewerkt eten. En creëer je daar in je eigen keuken de heerlijkste gerechten mee. Het duurste eten in de supermarkt kun je dan laten staan. Mooi voor zowel voor je gezondheid als voor je portemonnee.

Overigens is écht eten niet per definitie goedkoop. Althans niet wat wij met 'duur of goedkoop' associeren. Zie ook mijn blog 'Goedkoop was nog nooi zo duurkoop'. Ik denk dat we onze zegeningen moeten tellen dat we in Nederland jarenlang ZO weinig van ons inkomen hoefden uitgeven aan eten. Ongezond eten (voor zowel mens, dier, bodem en aarde) is jarenlang zo spotgoedkoop geweest dat we alle eten nu duur vinden. Of het nu industrieel bewerkte 'knutseleten' is of écht eten. Als we alle milieu-, natuur- en gezondheidsschade van onze voedselconsumptie mee zouden rekenen dan zouden we beseffen dat écht eten heel veel 'winst' oplevert voor de gezondheid van alles dat leeft. Die slag moeten we nog zien te maken met ons allen. Maar dat neemt niet weg dat je door te hamsteren in tijden van overvloed, een vracht aan eerlijk, gezond, duurzaam, lekker en vitaal eten kunt bemachtigen. Voor relatief weinig geld en hopelijk veel plezier & zingeving. Zo voelt het althans voor mij. Hoop dat jij het ook zo zult ervaren.

"Houd uw hoofd koel, uw voeten warm en voedt matig uwen darm. Dat houd uw dokter arm".

Arts Boerhaave / 1668-1738

Rineke is opgeleid als natuurgeneeskundig- en orthomoleculair therapeut. Ruim 15 jaar lang heeft ze mensen met chronische klachten begeleid in haar praktijk op het gebied van voeding en leefstijl. Inmiddels richt ze zich volledig op het inspireren van mensen om te kiezen voor onbewerkt, gezond, duurzaam en divers voedsel via haar boeken, lezingen, platforms, magazines en trainingen. Omdat het voor veel mensen moeilijk bleek om gezond eten in de praktijk te brengen, begon ze in 2011 boeken te schrijven.

(H)eerlijke recepten plus uitgebreide achtergrondinformatie om je gezondheid positief te beïnvloeden, vormen in alles wat ze schrijft de rode draad. Het geld van haar bestsellers investeert ze grotendeels in hun biodiversiteitsproject Heerlijk Westerwolds Land. Door een boek te kopen of cadeau te geven ondersteun je niet alleen haar gedachtengoed maar maak je het ook mogelijk dat Rineke volledig onafhankelijk van subsidies, adverteerders of financiers haar jarenlange kennis gratis kan blijven delen.