Boekweit, over mijn passie voor dit armeluisgraan

Historie van boekweit

Allereerst: het is helemaal geen graan. Het is een plant uit de Duizendknoop familie. Bekende kruiden als varkensgras, zwaluwtong, Japanse duizendknoop en zuring behoren ook tot deze familie. De driehoekige zaadjes lijken op beukennootjes (de naam boekweit is dan ook afgeleid van ‘beuken tarwe’).
Boekweit en rogge werden vroeger vooral in wisselteelt verbouwd op de arme zandgronden en ontgonnen heidevelden. Door de komst van veevoedergewassen en granen met een hogere opbrengst en meer zekerheden, verdween het sinds de Tweede Wereldoorlog naar de achtergrond. Jammer, want het is een prachtige aanvulling op ons voedingspatroon en dat van bijen.

Boekweit doet het goed op arme grond. Het kan zelfs niet tegen kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Dat biedt mooie kansen voor biologische teelt. Helaas is het geen gewas met hoge opbrengsten per hectare en hoewel boekweit niet ziektegevoelig is, heeft het een hele korte groeiperiode (slechts 2,5 maand) en is het gevoelig voor vorst en voor plat waaien/regenen (omdat het een hoog gewas is). Hierdoor mislukte vroeger de oogst regelmatig en kreeg het de bijnaam ‘jammerkoren’. Veel van de boekweit in de Nederlandse winkels komt uit Oekraïne en China.

• Het is glutenvrij. Een weldaad voor je darmen omdat onze huidige voeding gemiddeld zoveel gluten bevat (ook vaak extra toegevoegd) Let op; als je boekweit koopt kan het wel besmet zijn met gluten, als het verwerkt wordt in een bedrijf waar ook gluten worden verwerkt. Als het ook glutenvrij verwerkt is kan het het logo 'glutenvrij' verkrijgen.
  
• Het bevat in tegenstelling tot veel andere granen geen fytinezuur
• Het is vooral rijk aan basische mineralen als magnesium en kalium. Daarmee hebben boekweitkorrels ( in tegenstelling tot nagenoeg alle verzurende granen) een basische uitwerking (een PRAL waarde van -0,2. Vergeleken met tarwemeel met een PRAL waarde van +14.1) Dit betekent een mooie bijdrage aan een gezondere zuur/base balans in ons lichaam. Een belangrijke voorwaarde voor gezondheid en vitaliteit.
• Omdat het geen fytinezuur bevat, worden deze mineralen goed opgenomen. Ook bevat het redelijke gehaltes aan mangaan en selenium die nog maar mondjesmaat in onze voeding voorkomen
• Het bevat net ietsje minder eiwit als tarwe maar is veel lichter verteerbaar.
• Hoewel je boekweit natuurlijk geen 'eiwitbom' kunt noemen bevat het wel alle essentiële aminozuren. En dat geldt voor lang niet alle plantaardige voedingsmiddelen. Zie verder het weetje Eiwitten.
• Het bevat het flavonoïde rutine. Een stof die de doorbloeding in de vaten verbetert, vaatversterkend werkt, spataderen, rusteloze benen en vochtophoging in de benen vermindert en bloedklontering kan tegengaan. Het wordt o.a. als het geneesmiddel Venoruton op de markt gebracht. Rutine is bovendien een stof die de aanmaak van AGEs in ons lichaam vermindert (9). Dit is een buitengewoon belangrijke eigenschap omdat AGEs feitelijk gezond oud worden in de weg staan
• Een andere bekende bio flavonoïde in boekweit is quercetine: ook een bioflavonoide, net als rutine, met ontstekingsremmende en anti-allergische eigenschappen. Ook is het een belangrijke antioxidant, vooral bij vrouwen met veel antioxidatieve stress lijkt het een maag beschermende werking te hebben (6) Lees hier meer over dergelijke antioxidanten en hoe je deze gemakkelijk in je voeding kunt verwerken. 
• Er lijkt een preventieve werking van boekweit consumptie uit te gaan met betrekking tot een hoge bloeddruk, hoge cholesterolwaarden en hoge bloedsuikerspiegels (2)(3). Dit heeft te maken met de Quercetine, maar wellicht mede door de aanwezigheid van vitamine B3, dat voor veel mensen een aandachtspunt is en een belangrijke rol speelt in de cholesterol en insuline huishouding. 
• Boekweit lijkt een rol te kunnen spelen in het tegengaan van insulineresistentie bij diabetes 2. In combinatie met de eigenschappen die hierboven al werden genoemd kan het daarmee nuttig zijn voor mensen met metabool syndroom/diabetes.(10)
• Voor een ‘graan’ bevat het redelijk veel van het essentiële aminozuur lysine. Vooral vegetariërs kunnen daar vrij snel een tekort aan krijgen (5)
• Ook bevat het relatief veel glutamine. Belangrijk voor de handhaving van de zuur/base balans, voor de aanmaak van onze antioxidant glutathion en de aanmaak van de neurotransmitter GABA en voor de opbouw van een gezond darmslijmvlies (5)
• Het heeft een veel lagere Glycemische Lading dan moderne granen zoals tarwe. Kasha heeft bijvoorbeeld een GL van slechts 8! Dat is prachtig laag, vergeleken met andere granen. Daardoor zorgt het voor minder insuline aanmaak. Een weldaad voor je gewicht, energie en stemming. Deze eigenschappen van boekweit worden vooral toegewezen aan de stof D-fagomine in boekweit (7). Lees ook het weetje over je alvleesklier. Deze zelfde stof D-fagomine lijkt ook behulpzaam in het uitschakelen van pathogene darmbacteriën als Enterobacteriacea en E-coli (7)(8). Let wel: de onderzoeken met D-fagomine zijn nog enkel afkomstig van dieronderzoek.
• Het bevat de stof D-chiro inositol. Een stof die mogelijk bijdraagt aan de vermindering van PCOS (4)
• Boekweit proteine (althans bij proefdieren) lijkt het risico op galstenen te verlagen en de cholesterolstofwisseling in goede banen te leiden.(10)