Wat ik wel bijzonder vind: al jaren daalt het aantal woninginbraken.(1) Toch zie en hoor ik de laatste maanden bijna elke dag reclame waarin alarmsystemen voor woningen wordt aangeprezen. En sinds kort krijg ik bijna iedere dag een mailtje erover. Zullen de dalende cijfers dan toch niet kloppen? Of is er iets anders gaande? Het doet er ook niet toe. Het zette mij wel aan het denken over een ander probleem: virussen die eigenlijk ook een soort inbreker in onze cellen kunnen worden. Des te beter het ‘alarmsysteem’ op jouw celwanden(membranen) functioneert, des te lastiger het voor een virus is om in te breken en jouw cellen als gastheer te gebruiken voor hun vermenigvuldiging. Dat lijkt me nou typisch iets waar we wel optimaal ‘reclame’ voor zouden kunnen maken. Of een virus kan inbreken is namelijk te beïnvloeden door ons lichaamseigen alarmsysteem. En weet je dat de zomer een mooi moment is om met het inschakelen van jouw alarmsysteem te beginnen? Hoe dan ook is werken aan de gezondheid van je cellen een fantastisch idee: je totale gezondheid ligt immers besloten in de kwaliteit van jouw cellen. Voeding en leefstijl zijn de hoofdrolspelers hierin.

Hoe de inbreker binnenkomt

Dat is via de celmembranen van al jouw cellen. Een virus is dood en zolang het niet jouw cellen kan gebruiken als gastheercel, kun je er ook niet ziek van worden. Prof. Erik Snijder van het LUMC legt het principe van het virus als inbreker erg leuk uit in dit filmpje: zolang het virus jouw pincodes en wachtwoorden niet kent kan het ook je huis (=cellen) niet binnen treden. En geen ‘viraal kopieerapparaat’ aanleggen. Lukt het wel - doordat het virus zich bindt op eiwitten op jouw celmembranen en dan eigenlijk ‘fuseert’ met jouw celmembranen en zichzelf naar binnensluist- dan kan een virus toeslaan. De kunst is dus om die celmembranen zo te beveiligen dat het virus minder makkelijk binnenkomt. Maar kunnen we zo’n beveiligingssysteem activeren? Ik noem een aantal mogelijkheden waar we aan kunnen werken. Met elke hap die we in onze mond steken.

1. Werk aan de gezondheid van je slijmvliezen

Iets waar je misschien niet zo snel aan denkt maar ongelooflijk belangrijk is: kies zoveel mogelijk voor onbespoten voedsel. Enerzijds omdat juist onbespoten voedsel heel veel beschermende stoffen bevat (polyfenolen) die antivirale eigenschappen hebben. Die polyfenolen dragen tevens bij aan jouw darmgezondheid, waar zo'n 80% van je immuuncapaciteit zetelt. En mooi meegenomen als je onbespoten voedsel kiest: je verlaagt dan je blootstelling aan bestrijdingsmiddelen als glyfosaat. Glyfosaat wordt bijvoorbeeld al wel met de Ziekte van Parkinson in verband gebracht, maar het is nog niet algemeen bekend dat het ook kan bijdragen aan voor lekke slijmvliezen. En lekke slijmvliezen….dat wil je echt niet. Zie mijn uitgebreide artikel Disbalans in je darmen.

Gezonde slijmvliezen
Je slijmvliezen (van mond tot kont) spelen een ongelooflijk grote rol in de afweer tegen virussen en bacteriën. Virussen kunnen jouw cellen pas binnendringen als ze het afweersysteem in jouw slijmvliezen hebben weten te omzeilen. Gezonde slijmvliezen bevatten een scala een immuunregulerende stoffen, zoals sIgA, zie kader hieronder. Niet intacte slijmvliezen laten micro-organismen door, zodat ze diep in onze slijmvliezen/weefsel kunnen doordringen. Hier veroorzaken ze ontstekingen en ziektes.

2. Essentiële suikers en de gezondheid van je celmembranen

Is het niet bijzonder dat je immuunsysteem in no-time jouw hele lichaam kan (en moet) informeren bij het bestrijden van een ziektekiem? Essentiële suikers spelen daar een wezenlijke rol in: als een soort antennes hechten ze zich aan al jouw celmembranen in je lichaam en brein. Zo vangen ze boodschappen op die ze o.a. doorsturen naar andere cellen. Zijn er in je lichaam bijvoorbeeld virussen of bacteriën aangetroffen, dan moeten alle cellen van je immuunsysteem zo snel mogelijk weten wat hen te doen staat. Een snelle communicatie in plaats van miscommunicatie kan van levensbelang zijn! Daarom zouden we echt dagelijks essentiële suikers moeten eten. Na een paar maanden heeft elke cel in ons lichaam/brein dan weer de beschikking over deze stoffen. En wat zijn ze lekker!  Wie mijn boeken heeft kent het begrip ‘essentiële suikers’: koolhydraten die van wezenlijk belang zijn voor onze gezondheid omdat ze worden omgezet in zogenaamde glycanen.

Deze glycanen binden zich aan eiwitten. Dan worden ze glycoproteïnes genoemd. En die glycoproteïnes installeren zich als een soort geavanceerd beveiligingssysteem op je celmembranen. Deze glycoproteïnes zijn van groot belang voor onze (darm)gezondheid: ze moduleren het afweersysteem en bewerkstelligen een vlotte herkenning van ziekmakende micro-organismen. Ook als het om virussen gaat spelen glucanen/glycoproteïnen een grote rol: ze verminderen aanhechting van virussen aan celmembranen waardoor het binnendringen (en het kopiëren van het virus en dus zijn ziekmakende vermogen verminderd worden. Tevens zorgen ze voor een gezonde darmslijmvlies barrière die moeilijk doordringbaar is voor pathogenen. Een ander groot voordeel voor (her)introductie van deze essentiële suikers is de verhoging van het aantal polyfenolen in onze voeding.

Klik hieronder voor het uitgebreide overzicht van essentiële suikers en kleurrijke vezels die bijdragen aan jouw darmgezondheid en daarmee aan gezonde slijmvlies barrières.

3. Eet voldoende eiwitten voor gezonde celmembranen en een paraat immuunsysteem

Eiwitten zijn bouwstoffen: nodig voor de opbouw van gezonde cellen, celmembranen maar ook van immuuncellen. Ze worden wel eens de bakstenen van je huis genoemd: zonder bakstenen geen stevig huis. En om weer in de metafoor van Prof Snijder te spreken: zorg dat je huis inbraakproof is. Zeker vegetariers, veganisten, jongeren, zieken, ouderen en herstellenden hebben veel meer eiwit nodig dan een gezond mens. Dat geldt ook voor sporters of mensen met zwaar fysiek werk.

Dr. Bruce Ames, professor in de biochemie en moleculaire biologie, gebruikt de term triage al jaren om klachten door voedingstekorten, zoals eiwitten te verklaren. (1) Hij ontdekte dat ons lichaam in crisissituaties prioriteit geeft aan kortetermijnprocessen, ten koste van langetermijnprocessen. Processen die op korte termijn van belang zijn, zullen zo lang mogelijk uitgevoerd worden. Langetermijnprocessen als onderhoud, reparaties en herstelwerkzaamheden worden opgeschort. Bruce Ames deelt eiwitten in als ‘overlevingseiwitten’ (om te overleven en ons voort te planten) en ‘lang-leven-eiwitten’ (‘longevity proteins’) bedoeld om de lange termijn processen zoals herstel en onderhoud in goede banen te leiden.(2) De aanmaak van gezonde/intacte slijmvliezen kan dus opzij geschoven worden in crisissituaties omdat dit niet gezien wordt als 'van groot belang voor de overleving'. Zo kan chronische stress (crisissituatie) bijvoorbeeld zorgen dat je slijmvliezen langdurig niet meer onderhouden worden. Met alle gevolgen van dien als er virussen rondwaren.

4. Een gezonde Omega 3/6 balans voor gezonde celmembranen

Een van de factoren die de gezondheid van die celmembranen bepalen is een gunstige balans tussen Omega 3 en 6 vetzuren. Bovendien is een gezonde Omega 3/6 balans bij uitstek je troef voor gezonde hormoonstoffen (prostaglandines) die vooral je hormonen, vaten, brein, huid en gevoeligheid voor ontstekingen bepalen. En bepalen hoe gemakkelijk een virus jouw celmembranen kan gijzelen om zichzelf naar binnen te werken. Ze lijken vooral antiviraal te werken doordat ze het aangeboren immuunsysteem (via macrofagen en neutrofielen) laten verhinderen dat virussen aandocken.(3)

Mochten ziekmakende micro-organismen toch het immuunsysteem in de slijmvliezen hebben weten te doordringen dan is een gezonde Omega 3/6 balans belangrijk om de ontstekingen die dit met zich meebrengt te blussen.

Maar waarom is de zomer nu zo'n mooi moment?

Alleerst omdat de zomer een overvloed biedt aan deze heerlijke (en prachtige, kleurrijke) vezels. Eet ze, hamster ze, vergaar ze zodat je ze niet alleen nu maar ook in de herfst en winter kunt gebruiken om inbrekers buiten je cellen te houden. En zeker net zo'n belangrijke reden: het kost een paar maanden om herstelwerkzaamheden aan darmslijmvliezen uit te voeren*. En om aan de conditie van je celmembranen te werken. Alle cellen in je lichaam worden (gemiddeld) eens in de drie maanden vervangen. Dit noemen we de turn-over tijd. Nieuwe celmembranen worden zodoende gevormd door de voedingsstoffen die je in die maanden ervoor hebt gegeten. Dus eet je meer gezonde vetten en laat je de slechte staan, eet je volwaardige eiwitten, polyfenolen en essentiële suikers dan wordt er op allerlei fronten aan je gezondheid en optimale inbraakgevoeligheid gewerkt.

Meer lezen?

Ik schreef nog meer artikelen over je immuunsysteem en je darmgezondheid:

1. Je immuunsysteem deel 1
2. Je immuunsysteem deel 2
3. Goed gastheerschap
4. Vezels, vezels, vezels
5. Disbalans in je darmen

Jouw cellen, een filmpje