Visvrije Omega-3 capsules, waarom?

Waarom ‘plantaardige’ visolie?

Allereerst is het misschien goed om te weten waarom dit artikel niet over ‘gewone’ visoliecapsules gaat. Deze zijn er inmiddels in overvloed, ook online, en zelfs te koop bij de supermarkt. Onze gezondheid is rechtstreeks verbonden aan die van de aarde.  Als pleitbezorger van goed rentmeesterschap over de aarde kan ik het niet over mijn hart verkrijgen om mensen visoliecapsules (of meer vis) te laten eten. Als je even de tijd neemt om onderstaand filmpje van de Sea First Foundation te bekijken, snap je waarschijnlijk in één keer waarom vis/visolie geen duurzame optie is. Minder gebruik van visoliesupplementen is dringend gewenst als we de oceanen gezond willen houden.

Inmiddels wordt er steeds meer vis enkel gevangen om er visolie van te maken. Dat leidt, naast overbevissing, tot een nog grotere uitputting van de oceanen/visstand. En waarom zouden we, als er een gezond, plantaardig alternatief is? De enige reden waarom vissen omega 3 bevatten, is omdat ze Omega 3-bevattende-algen eten. Dus als wij algenoliecapsules gebruiken (die gekweekt worden en dus geen belasting vormen voor de oceanen), dan is dat toch een veel beter idee?

Milieubelastende stoffen uit visolie gefilterd

Wat minstens zo belangrijk is om te weten, is dat de oceanen flink verontreinigd zijn met plastic, zware metalen en xeno-oestrogenen (hormoonverstorende stoffen). Hoe langer de vis leeft en hoe vetter hij is, hoe meer van deze stoffen hij opslaat in zijn vet. De meeste van deze bezwaren gelden helaas ook voor gekweekte vis. Als we vervolgens visolie van deze vissen maken, bevat dit al deze verontreinigingen. Gerenommeerde producenten van visoliecapsules zorgen er natuurlijk voor dat de olie gezuiverd wordt en ontdaan van alle toxische stoffen. Er zijn normen vastgesteld voor de niveaus van verontreiniging en sommige fabrikanten zitten daar zelfs onder. Een goed teken dus. Maar, soms moet deze olie wel 5 à 6 zuiveringsprocessen doorstaan om alle chemische (en daarmee vaak hormoonverstorende) stoffen als zware metalen, PCB’s en brandvertragers eruit te filteren. En wat voor elk voedingsmiddel geldt, dus ook voor dergelijke capsules, hoe minder bewerkingen, des te bruikbaarder en vitaler voor ons lichaam. Je kunt je dus afvragen hoe bruikbaar en vitaal visoliecapsules na al deze bewerkingen nog zijn.

Oxidatie van visolie

Bovendien is het helaas zo dat dat door de productiemethodes visolie al geoxideerd kan zijn voor het in de capsule verwerkt wordt. Oxidatie van vetten (of het nu visolie is of een andere Omega 3 of 6 olie) is schadelijk voor onze gezondheid. Zie helemaal onderaan bij Kies je supplementen met zorg.

De voordelen van visvrije omega 3-capsules*

1. Wel de gezondheidsvoordelen van EPA en DHA, maar het milieu, de oceanen en vissen worden gespaard.
2. Om de omzetting te kunnen maken van omega 3 naar EPA/DHA moet aan veel voorwaarden voldaan worden, zie hierboven. Door voor de omgezette vorm te kiezen, weet je zeker dat je lichaam de goede prostaglandines gemakkelijker aan kan maken.
3. Veel van deze visvrije formules (niet alle overigens, er zijn ook veel capsules met alleen DHA) bevatten veel meer EPA en DHA dan de hoogst geconcentreerde visoliecapsules. Om aan een dosering van 500 mg DHA te komen (minimale dosering volgens veel onderzoeken (4), hoef je bij de meeste visvrije Omega 3 capsules slechts 2 capsules per dag te nemen. Bij visolie zou dit in de meeste gevallen dan neerkomen op 3 a 4 capsules per dag.
4. Geen noodzaak om meerdere zuiveringsacties op de olie toe te passen. Er is immers geen verontreiniging met zware metalen, PCB’s etc.
5. Ook geschikt voor vegetariërs en veganisten en mensen die intolerant zijn voor visolie. Ook de capsule zelf is veganistisch en GMO-vrij. (In veel supplementen wordt dierlijk materiaal gebruikt)
6. Minder oprispingen dan bij visoliecapsules.

*Deze zijn onder veel verschillende merken te koop als algenoliecapsules, Opti3, plantaardige omega 3-capsules, visvrije Omega 3 capsules, Vegan Omega 3, Testa etc.

Wat zijn omega 3-vetten eigenlijk?

Omega 3-vetten zijn essentiële vetzuren. Dat houdt in dat we deze niet zelf kunnen aanmaken in ons lichaam, maar dat we hiervoor zijn aangewezen op onze voeding. Dit geldt ook voor omega 6-vetzuren. Omega 3 en omega 6 horen altijd met elkaar in balans te zijn (circa 2 tot 3 x zo veel omega 6 als omega 3). In het Nederlandse voedingspatroon is deze balans vaak zoek en eet menigeen circa 20 x zo veel omega 6 als omega 3. Het is dus heel simpel: als we onze gezondheid in goede banen willen leiden, zouden we minder omega 6 en meer omega 3 moeten eten. Een overmaat aan omega 6, zoals verderop wordt uitgelegd, kan namelijk heel wat nadelige effecten hebben op je gezondheid. Hieronder het schema uit mijn boek ‘Weten van (h)eerlijk eten’ deel 1, zodat je kunt zien hoe je meer omega 3 in je voeding kunt inpassen. Wil je hier echt profijt van hebben, dan zal je de hoeveelheid omega 6 waarschijnlijk drastisch moeten verminderen om de balans te herstellen. Het minimaliseren van halvarines, margarines, bakboters, zonnebloemolie vlees, kaas, zuivel en eieren uit de bio-industrie, zijn belangrijke stappen om de overmaat aan omega 6 te verminderen. Als je start met het eten van meer Omega 3 vetzuren kan het zinvol zijn om te weten hoe goed/slecht het gesteld is met het Omega 3 gehalte in jouw bloed. Bij de huisarts wordt dit niet vaak gemeten maar je kunt het zelf wel eenvoudig laten testen. Zie deze link voor een van de vele aanbieders van deze Omega-3-index-bloedtesten.

Hoe weet je of je een tekort aan een voedingsstof hebt?

Wie het artikel ‘signalen van vitaminegebreken’ op mijn website heeft gelezen, heeft al ontdekt dat je lichaam allerlei signaaltjes kan afgeven als er een tekort aan bepaalde voedingsstoffen is. Zo ook als er een tekort is aan essentiële vetzuren. Typerende klachten die op een tekort aan omega 3 of omega 6 kunnen wijzen, zie je hieronder. Let wel: er kunnen uiteraard allerlei andere oorzaken zijn die ook deze symptomen met zich meebrengen. Zoek dus bij twijfel altijd een deskundige op. Orthomoleculair werkende artsen en therapeuten kunnen eventueel je bloed laten onderzoeken om vast te stellen of de balans tussen omega 3 en 6 bij jou in orde is. Maar veelal geeft iemands eetpatroon al aanwijzingen.

SYMPTOMEN DIE MOGELIJK OP DISBALANS OMEGA 3/6 DUIDEN	SYMPTOMEN DIE OP EEN OMEGA 6-TEKORT WIJZEN	SYMPTOMEN DIE OP EEN OMEGA 3-TEKORT WIJZEN
Onlesbare dorst	Huidklachten	Hart- en vaatklachten/problemen met cholesterol
Chronisch moe	Hormonale klachten: PMS, overgangsklachten, etc.	Hoge bloeddruk
Droge of ruwe huid	Ontstekingen	Klachten van het brein/zenuwstelsel
Droog haar, roos, haaruitval	Vruchtbaarheidsproblemen	Oogklachten
PMS, pijnlijke borsten		Vertraagde groeiontwikkeling brein
Eczeem, astma, gewrichtsklachten		Geheugenproblemen
Hyperactiviteit		Verlaagde weerstand, vatbaar
Dyslexie/leerproblemen
Depressie, schizofrenie

Bron: The optimum nutrition bible van Patrick Halford

Omdat ons brein voor zo’n 60-70% uit vet bestaat* is het niet zo vreemd dat een disbalans tussen omega 3 en 6 of een tekort aan omega 3 met veel klachten van het brein gepaard gaat.

* Vooral DHA uit Omega 3 behoort voor 50% in ons brein aanwezig te zijn.

Waarom hebben tekorten zo veel gevolgen?

Als je bovenstaand lijstje ziet, zou je bijna denken dat bijna alle belangrijke functies in je lichaam iets te maken hebben met deze vetzuren. En dat is ook zo! Ik ga slechts twee belangrijke zaken over deze vetzuren aanhalen, zodat je begrijpt dat inderdaad alle functies in je lichaam een link hebben met deze vetzuren:

1. Elke cel in je lichaam heeft een celwand. En deze bestaat voor een deel uit cholesterol, verzadigde vetten en omega 3 en 6. Een gezonde verhouding tussen omega 3 en 6 zorgt er o.a. voor dat zuurstof onze cellen in wordt getrokken. Met behulp van zuurstof moeten we energie uit onze voeding maken. Zonder voldoende zuurstof maken we simpelweg ook minder energie aan uit onze voeding.
2. In mijn boek ‘Alles draait om je hormonen’ heb je misschien al gelezen dat inderdaad alles wat betreft gezondheid en ziekte om hormonen draait. Bedenk maar eens een lichaamsfunctie waar geen hormonen aan te pas komen. Uit de omega 3- en 6-vetzuren maakt ons lichaam zogenaamde prostaglandines aan. In elke cel van ons lichaam regelen ze werkelijk van alles. Van onze bloedstolling, onze bloeddruk, onze vruchtbaarheid, onze ontstekingsgevoeligheid, de gezondheid van onze huid, tot en met onze vatbaarheid voor hormonale ziekten en klachten.

Logischerwijs hebben de voordelen van Omega 3 veel meer met bovenstaande te maken dan met de specifieke voordelen (bijvoorbeeld verbetering mentale en cognitieve functies bij dyslexie, autrisme etc) die over Omega 3 de ronde doen. (4) Elke cel in ons lichaam heeft een gezonde verhouding tussen Omega 3/6 nodig.

De ingewikkelde omzetting van Omega 3 vetzuren naar EPA en DHA

Omega 6 (in bijvoorbeeld zonnebloemolie) en omega 3 (in bijvoorbeeld lijnzaadolie) moeten, om ze te kunnen benutten, via allerlei stapjes worden omgezet in de prostaglandines die ons gezond moeten houden. Helaas zijn er in het leven van de moderne mens nogal wat factoren die de omzetting van deze oliën/vetten naar prostaglandines belemmeren:

1. Transvetten in onze voeding.*
2. Tekorten aan magnesium, zink, chroom, vitamine B6, C & E, biotine.*
3. Stress.*
4. Te veel omega 6 ten opzichte van omega 3 in onze voeding. (1) Een te hoge hoeveelheid Omega 6 in onze voeding zorgt ervoor dat er meer van het ontstekingsbevorderende 'vrije arachidonzuur' wordt gemaakt. Zie schema hieronder. Is het belangrijk voor jou om te weten hoe het zit? Via een zelftest kun je erachter komen hoe het met jouw Omega 3 index gesteld is. (Er zijn veel meer aanbieders hoor, dit is één als voorbeeld)
5. Te veel verzadigd vet (vlees, kaas, zuivel etc.) ten opzichte van omega 6 en omega 3.
6. Te veel arachidonzuur. De rijkste bronnen zijn (varkens)vlees, gedroogd eipoeder en pinda’s.
7. Te veel suikers of alcohol in onze voeding.
8. Ontstekingen/virale belasting.
9. Ouderdom.
10. Bloedsuikerspiegelschommelingen, insulineresistentie, diabetes, chronisch verhoogd insuline.
11. Medicijnen als statines/insuline.
12. Van het mannelijke geslacht zijn (mannen maken deze omzetting nog moeilijker).
13. Straling.
14. Een polymorfisme (genetische verandering die de omzetting naar EPA/DHA sterk bemoeilijkt)(13)

*Klik hier voor meer informatie over de belemmerende factoren

Door bovengenoemde oorzaken maken veel mensen de omzetting naar prostaglandines type 1 en 2 niet meer. Met alle consequenties voor je gezondheid van dien. Zie onderstaand schema. Dit maakt dat ik meestal het zekere voor het onzekere neem en voor een tweesporenbeleid kies:

• Veel meer voeding met omega 3 en minder omega 6.
• Een supplement waarin de vetzuren al zijn omgezet in GLA, EPA en DHA. Zie schema hieronder uit mijn boek ‘Alles draait om je hormonen’ omga 6 in voeding.

Waarom het raadzaam kan zijn om voeding aan te vullen met supplementen

Daar waar voeding problemen kan oplossen, zal ik niet snel naar een supplement grijpen. Er zijn echter zo veel redenen, bijna te veel om op te noemen, waarom onze behoefte aan voedingstoffen lang niet altijd afgedekt kan worden met voeding alleen. Denk alleen al aan deze redenen waarom we ons soms ‘rijk rekenen’ aan voedingsstoffen:

• Slechts een klein percentage van de mensen eet voldoende groente, fruit en jodiumbronnen (de schatting is dat circa 6 miljoen Nederlanders een jodiumtekort hebben, zie ook weetje jodium).
• Door uitputting van de bodem bevatten groente en fruit nog maar een fractie van de vitamines, mineralen en sporenelementen ten opzichte van zo’n 30 jaar geleden.
• Veel voedingsmiddelen (witmeel, jozo-zout, witte pasta, witte rijst, witte suiker, oliën) zijn geraffineerd. Kostbare voedingsstoffen zijn eruit gehaald. Ook andere bewerkingen aan voedsel, opslagmethoden, sealen etc. gaan ten koste van veel voedingsstoffen.
• Medicijngebruik maakt de behoefte aan bepaalde voedingsstoffen groter.
• Milieu-invloeden zoals zware metalen en xeno-oestrogenen zorgen ervoor dat onze behoefte aan voedingsstoffen groter wordt.
• Chronische klachten/ontstekingen zorgen voor een grotere behoefte aan voedingsstoffen.

Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat alleen mensen met een optimale leefstijl, zonder tekorten aan voedingsstoffen, zonder veel dierlijk voedsel uit de bio-industrie etc. kans hebben om Omega 3 optimaal om te zetten in EPA (omzetting wordt geschat op maximaal 8-20%) en DHA (deze omzetting is nog lastiger en wordt geschat tussen de 0,5% en 9%) (2).

Kies je supplementen met zorg

Sinds het Rubin rapport 196 in 2010 de misstanden over visolie capsules naar buiten bracht, zijn er heel wat onderzoeken naar de versheid/ranzigheid en schadelijkheid van inferieure visolie producten geweest. Omega 3 vetzuren zijn zeer gevoelig voor oxidatie (dit geldt ook voor lijnzaad-, perilla olie etc.!) Echter door de productiemethoden in de visolie industrie kunnen er heel wat oxidatieprocessen extra gecreëerd worden: zo werd op hoge temperaturen geperst, werd de olie blootgesteld aan zuurstof en zonlicht, geraffineerd, gebleekt, werd er soms olie die al jaren oud was gebruikt (vooral afkomstig uit Zuid Amerika), de gevangen vis niet direct gekoeld etc. Dus vergewis je van de kwaliteit van je visolie en de afkomst als je visolie capsules gebruikt. Goedkoop is meestal duurkoop. Als onderzoeken aangeven dat er na 7 weken gebruik van ranzige visolie (nog) geen negatieve effecten voor je gezondheid zijn opgetreden kun je misschien toch je voorzorgsmaatregelen treffen? Zolang een visolie supplement geen aanduiding hoeft bevatten over de mate van oxidatie (in TOTOX uitgedrukt) kun je misschien liever je heil zoeken bij firma’s die dit Rubin rapport heel serieus hebben opgevat. En gelukkig zijn die er! Google maar eens op Rubin rapport en visolie. (8)(9)(10)

De waarheid over de opneembaarheid en werkzaamheid van algenolie ten opzichte van visolie?

Wekelijks krijg ik wel een paar vragen of algenolie wel net zo goed opneembaar is als visolie. Lange tijd is gezegd dat voor een mens alleen de fosfolipiden vorm van Omega 3 (zoals die vooral voorkomt in Krillolie en gedeeltelijk in visolie) opneembaar zou zijn. Visolie en algenolie bevatten de Omega 3 vooral in triglyceriden of ethyl-ester vorm. (Algenolie en onbewerkte visolie bevatten bevatten de triglyceriden vorm) Steeds meer onderzoeken bevestigen dat algenolie dezelfde positieve eigenschappen heeft als visolie, mits de visolie de triglyceriden vorm maar niet de ethyl-ester vorm bevat.(12) Zie hierover ook dit artikel over de zin en onzin van visolie van de Sea First Foundation. Maar zoals met nagenoeg alle 'zwart op wit' bewijzen: er zijn ook flink wat onderzoeken die het tegendeel claimen: alleen de fosfolipiden zoals in Krill olie zou goed opneembaar zijn. Als goed pleitbezorger van de oceanen zou ik ook dat niet willen adviseren. Als je echt liever de fosfolipiden vorm wenst is er ook een oceaanvriendelijke optie (weliswaar met veel minder Omega 3 en ook nauwelijks DHA): de Nannochloropsis Gaditana alg. Zie hierover verder bij het weetje chlorofyl.

Er zijn ongelooflijk veel onderzoeksresultaten over de werkzaamheid van Omega 3, zeker in het kader van ADHD. Veel onderzoeken spreken elkaar tegen, zijn niet goed onderbouwd en scheppen verwarring. Een team van de Radboud Universiteit uit Nijmegen zocht 25 studies uit en haalde daar de belangrijkste bevindingen uit. In een notendop waren de bevindingen:

1) fosfolipiden hebben geen toevoegde waarde.

2) Een goede combinatie van vetzuren kan de bijwerkingen van Ritalin verminderen/de werkzaamheid is vooral aangetoond bij milde vormen van ADHD.

3)Alleen Omega 3 of alleen Omega 6 helpt niet, het gaat juist om een goede verhouding tussen EPA, DHA maar ook GLA. De studie oppert dat 9;3;1 de beste verhouding zou zijn. Ook voldoende vitamine E is van groot belang voor de effectiviteit. Zorg dus dat ze allen in je voeding voorkomen. Dat geldt zeker niet alleen voor klachten als ADHD. Vetzuren als EPA/DHA kunnen hun fysiologische werking alleen dan optimaal uitvoeren als er ook voldoende GLA en vitamine E aanwezig is. En de hoeveelheid Omega 6 uit de voeding wordt beperkt, indien van toepassing. Hieronder een kort lijstje uit mijn boek 'Alles draait om je hormonen' met een aantal bronnen van GLA en vitamine E.

GLA rijke olien		Vit. E rijk voedingsmiddel	Gehalte vitamine E in mg/100gr
Borageolie		Amandelen	23,90
Teunisbloemolie		Hazelnoten	15,03
Zwartebessenzaadolie		Tarwekiemolie	149,4
Hennepzaadolie		Zonnebloempitten	35,17
Algen en chlorella		Olijfolie	14,03

Voeg ook voldoende alfa-linoleenzuur toe aan je voeding en beperk de hoeveelheid Omega 6 vetzuren

Referenties/bronnen:

(1)Bronnen: J Nutr. 1996 Dec; 126(12):3032-9

(2)(2)Nutrition Reviews (Vol. 66, pp. 326-332)).

(3)http://www.mineralresourcesint...

(4)(4)Bron:https://www.voedingsgeneeskund...

(5)http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pu...

(6) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pu...

(7)http://rivm.openrepository.com...

(8)http://www.nofima.no/filearchi...

(9)hhttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/pu... http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pm...

(10)http://www.dsm.com/campaigns/t...

(11) http://naturafoundation.nl/mon... /

Daniells S. Harvard meta-analysis supports benefits of algal DHA omega-3. Nutraingredients USA. 2011;12(16):1-2 /

(12)https://www.ncbi.nlm.nih.gov/p...

(13)Https://www.ncbi.nlm.nih.gov/p...

(14)https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6834330/

(15)Https://pubmed.ncbi.nlm.nih.go...