De zin of onzin van biologisch

De rol van duurzaam geproduceerd voedsel op onze gezondheid

• Stoot een koe in de wei inderdaad meer methaan uit, waardoor die nog slechter is voor het milieu?
• Als de hoeveelheid residuen nog steeds onder de maximale residu limiet (de toegestane norm voor de hoeveelheid achtergebleven bestrijdingsmiddel) ligt, dan is er toch niets aan de hand? In een interview in de Volkskrant van 27-02-2016 geeft de Wageningse hoogleraar Toxicologie Rientjes nog aan ‘wie toch liever geen verwaarloosbare restjes bestrijdingsmiddelen op zijn groente heeft, koopt ze biologisch’.
• Hebben we nu wel of niet te weinig landbouwgrond om de verminderde opbrengst te compenseren die samen zou hangen met de omschakeling naar biologisch voedsel?

De onderzoekers buitelen regelmatig over elkaar heen met cijfers en feiten, ook als het gaat om milieuvraagstukken. En ook deze uitzending van Zembla was weer zo’n bevestiging: het gaat niet zozeer over de waarheid van de uitkomst, maar over gesteggel vanwege de onderzoeksmethode.

We leven in een wereld waarin alles met harde feiten gestaafd moet worden. In mijn opinie moeten we dergelijke belangrijke zaken niet los van elkaar zien, maar als één geheel, waarin alles met alles samenhangt. Zie onderstaand plaatje: Elke geblinddoekte heeft gelijk als hij aangeeft wat volgens hem een olifant is: hij ziet immers maar een klein stukje. Als de statistieken en de cijfers kloppen, ook al slaan ze maar op een stukje van de olifant, lijken ze waar te zijn. Gelukkig realiseren steeds meer mensen zich dat die vlieger niet altijd opgaat.

Aandacht voor onderbelichte zaken in de discussie

Waar ik me vooral zorgen over maak, is dat er nauwelijks aandacht is voor grote onderzoeken die direct of indirect bewijzen hoe groot de voordelen zijn van duurzaam geteeld voedsel voor onze eigen gezondheid. Er is wel enorme media-aandacht voor een professor die iets roept over ‘ongezond natuurlijk voedsel’, terwijl baanbrekende inzichten nauwelijks de krant halen. Ook berichten, over dat er veel meer bestrijdingsmiddelen (zoals vijf keer zoveel glyfosaat) worden verkocht (17) dan ons wordt voorgespiegeld, sterven meestal een stille dood. En ook al kwam de Gezondheidsraad in2020 met waarschuwingen dat bestrijdingsmiddelen kunnen bijdragen aan de ziekte van Parkinson en gedragsstoornissen bij kinderen, (19) er veranderd nog steeds niet veel. Ook de bollenteelt kan doorgaan met hun veelvuldig gebruik van bestrijdingsmiddelen, ten kost van mens, dieren/bijen, natuur en milieu (20)

In dit artikel belicht ik graag een aantal van deze onderbelichte zaken, zodat je jouw eigen standpunt kunt bepalen en daar je keuzes op kunt baseren. Ook ik ben ervan overtuigd dat onze (hormonale) gezondheid rechtstreeks beïnvloed wordt door die van de aarde en het milieu. Als de aarde gezonder of ongezonder wordt, heeft dat directe consequenties voor onze gezondheid. Elk natuurvolk weet dat respect hebben voor de aarde en voor wat daarop leeft van grote invloed is op de mens. Daar getuigt ook deze Indianen-wijsheid van:

De mens heeft het web des levens niet geschapen. Alles wat hij het web aandoet, doet hij uiteindelijk ook zichzelf aan.

Hieronder volgen een paar voorbeelden van onderbelichte zaken:

1) We betrekken de fysiologie van ons lichaam niet in het verhaal

Dat we zaken als duurzaam geproduceerd voedsel niet betrekken op onze gezondheid heeft ongetwijfeld ook te maken met het feit dat de moderne geneeskunde (hoe ongelooflijk kundig en geavanceerd deze ook is) zaken meestal bekijkt vanuit ziekte, vanuit één orgaan en niet vanuit gezondheid in zijn totaliteit. Als we zouden kijken welke eisen ons lichaam stelt aan voeding, dan zou de discussie over duurzaam geteeld voedsel wellicht in een heel ander daglicht komen te staan. Om ervoor te zorgen dat voeding ons - vanuit al onze cellen - energie moet leveren om ons fit, vrolijk, gezond en slank door het leven te laten gaan, moet voeding minimaal voldoen aan de volgende de voorwaarden:

• Voeding mag geen schade aan onze gezondheid toebrengen. Dus geen of een minimale hoeveelheid schadelijke micro-organismen, pesticiden of herbiciden.
• Voeding moet een positieve bijdrage leveren aan onze gezondheid en ons lichaam niet nodeloos belasten. Dus met een minimum aan kleur-, geur-, smaak-, conserveerstoffen en additieven.
• Voeding moet rijk zijn aan vitamines, mineralen en sporenelementen en beschermende stoffen.*
• Er moet een goed evenwicht zijn tussen gezonde vetten, eiwitten en langzame koolhydraten.*
• Voeding moet lekker zijn en ons een gevoel van welbehagen en verzadiging geven. Voeding die, hoe gezond het ook te boek staat, je niet goed ‘bekomt’ is waarschijnlijk niet jouw aangewezen voeding. Rauwkost kan heel gezond zijn als je het goed verteert, maar... niet wat je eet, maar wat je verteert komt je ten goede. *
• En als laatste (of misschien wel als eerste?) hoort daar zeker bij dat voedingsmiddelen de wereld om ons heen zo weinig mogelijk schade mogen berokkenen. Wat goed is voor het milieu, is ook goed voor onze eigen gezondheid.

*Dit is alleen mogelijk als we veel variatie in voeding hebben!

Als we zouden zijn opgevoed met deze historische woorden van Edison:

De dokter van de toekomst zal geen medicijnen meer geven, maar zal zijn patiënten interesseren voor de zorg voor het menselijk lichaam, voor voeding en voor de oorzaak en de preventie van ziekte.

dan hadden we de werking van ons lichaam misschien veel belangrijker en interessanter gevonden. Misschien was het dan vanzelfsprekend geweest om met de juiste voeding, ontspanning en leefstijl het beste voor onze gezondheid en voor de aarde te kiezen. Duurzaam, onbewerkt en onbespoten voedsel zou dan wellicht niet eens een discussiepunt zijn geworden.

2) Een gezonde bodem is van levensbelang

Fantastisch dat er zoveel boeren zijn die een omslag willen maken naar duurzaam gezond voedsel. Door meer volume ontstaat er hopelijk, voor zowel boer als consument, een eerlijke prijs voor duurzaam voedsel. Het blijft vreemd dat ongezond voedsel zo spotgoedkoop kan worden aangeboden.

3) Bijensterfte een probleem van ons allemaal

Iedereen kent waarschijnlijk wel de verhalen over de massale bijensterfte. Volgens sommige wetenschappers is die het gevolg van de varroa-mijt die de bijenvolken uitmoordt. Maar veel andere wetenschappers zijn het daar niet mee eens. Zij geloven dat de bijensterfte wordt veroorzaakt door meerdere factoren. Ook het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen (dat in Nederland nog steeds licht stijgt)(14) en zeker in de bollenteelt voor veel problemen zorgt(19), klimaatveranderingen en de verarming van het landschap spelen een rol volgens hen. En niet te vergeten de ophoping van aluminium in het brein van zowel bijen als mensen via voedsel en drinkwater: neurotoxisch voor bijen en mensen (18).

Waar vind je nog landschappen die kleinschalig en afwisselend zijn, met veel bloemen en gewassen voor bijen? Eigenlijk voornamelijk bij de biologisch-dynamische boer! Vreemd eigenlijk dat er zo weinig aandacht voor dit probleem is, want het grootste deel van ons voedsel en de prachtige natuur in Nederland danken we aan de bestuiving via bijen. Zonder bijen dus geen of minder voedsel en veel minder natuur. Kiezen voor duurzaam (vooral biologisch-dynamisch) voedsel, waarbij het landschap en diversiteit van gewassen een belangrijke rol spelen, is dus niet alleen voor de overleving van bijen, maar ook voor onze eigen gezondheid en overleving een absolute noodzaak. Niet voor niets roept Greenpeace ‘Bijensterfte, het recept voor honger’. Het is dus wel degelijk een probleem van ons allemaal.

Of Einstein onderstaande uitspraak werkelijk heeft gedaan is niet duidelijk. Dat de voedselvoorziening en de natuur ernstig in gevaar worden gebracht door sterfte van wilde bijen en andere bestuivers is WEL zeker; circa 75% van ons voedsel is afhankelijk van bestuiving en voor de natuur is dat ongeveer 90%. Bovendien heeft het gros van de gewassen een hogere opbrengst door bestuiving. Dus een kern van waarheid zit zeker in deze uitspraak

Als de bijen uitsterven, zal vier jaar later ook de mens uitsterven.

4) De invloed van de oceanen op onze gezondheid

Onze welvaart en vooruitgang hebben ook heel wat synthetische stoffen met zich meegebracht. Deze stoffen zijn helaas moeilijk of niet afbreekbaar door het milieu. De ophoping van deze stoffen vindt voor een groot deel plaats in de oceanen/zeeën. Je vraagt je misschien af wat dat nu met je gezondheid te maken heeft. Eigenlijk alles! De zee is ons grootste ecosysteem en daarmee onze grootste buffer voor niet-afbreekbare synthetische stoffen. Vooral de plastic soep (en de voor ons oog onzichtbare plastic deeltjes in zee) en zware metalen krijgen we via ons water en vis weer terug op ons bordje.

De industriële veeteelt is voor een groot deel debet aan de CO2-problematiek. We hebben in december 2015 in Parijs dan wel mooie afspraken gemaakt over terugdringing van de CO2-uitstoot, maar waar blijft de oceaan in dit verhaal? Om te laten zien wat de industriële landbouw met de zee en daarmee onze gezondheid te maken heeft hieronder een kort citaat van de Sea First Foundation:

“Het plantaardig plankton (fytoplankton) in de oceaan leeft op fotosynthese en produceert daarbij 50-70 procent van alle zuurstof op aarde. Ongeveer de helft van alle CO2 wordt door de oceaan opgenomen. Maar als er te veel CO2 in de oceaan komt, kan het fytoplankton dit niet aan en sterft, waardoor de CO2 het water verzuurt. Dat zorgt ervoor dat het koraal oplost, evenals het kalkhoudende fytoplankton. Alle koraalriffen zijn inmiddels aangetast en in sommige gebieden is het plankton al voor 40 procent verdwenen. Dat is verschrikkelijk zorgwekkend. Fytoplankton vormt de basis van de voedselketen en de oceanen zijn onze blauwe longen van onze aarde.

Onderzoek van de Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) en de World Bank toont aan dat de intensieve veehouderij 18% van alle broeikasgassen uitstoot. Dat is meer dan al het auto-, lucht- en scheepvaartverkeer samen. Daarbij komt nog dat het door koeien geproduceerde methaangas 21 keer sterker is dan CO2.. En net zoals de regenwouden hiervoor in veevoerplantages veranderen, worden veel CO2-opnemende mangrovebossen gekapt om plaats te maken voor scampi- en viskwekerijen. Dit maakt de veesector voor 51 procent van de klimaatverandering verantwoordelijk. De IPCC dringt daarom al jaren aan op vermindering van de vleesproductie.

Als we de doelen van het klimaatakkoord echt willen halen, kunnen we de grootste CO2-uitstoter, de intensieve veehouderij, niet ongestoord haar gang laten gaan en zullen we de grootste ecosystemen die CO2 opnemen, onze regenwouden en oceanen, gezond moeten houden.”

Ook hier weer kunnen we de duurzaamheid niet los zien van onze eigen gezondheid. Sceptici zullen zeggen dat het onmogelijk is om alle dieren duurzaam te houden. En dat is ook zo. Als we zo veel goedkoop ‘geproduceerd’ dierlijk eiwit blijven eten, is dat inderdaad onmogelijk.

Luxemburg spant de kroon als het gaat om vleesconsumptie per persoon; bijna 140 kilo per jaar (15) Dan doen wij het nog heel wat netter: zo’n 76 kg per persoon (16). Het blijft echter veel, zeker met opkomende economieën als China die ook steeds meer vlees gaan eten, met grote consequenties voor het milieu (en de dieren zelf uiteraard)

Er is genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht.

5) Biologisch geteeld voedsel bevat meer beschermende stoffen

In september 2014 werd naar buiten gebracht (op basis van 343 onderzoeken) (1) dat er wel degelijk grote verschillen zijn in samenstelling van biologisch geteelde voedingsmiddelen en niet-biologisch geteelde voedingsmiddelen. Vooral de concentraties van een aantal zogenaamde fytonutriënten (met klinkende namen als polyfenolen, flavonen en flavonolen als quercetine en anthocyanen), bleken flink hoger in biologisch geteelde plantaardige voeding. Vooral in planten met bittere* en scherpe smaken. Veel van deze stoffen worden onder de noemer ‘salvestrolen’ geschaard; afgeleid van salvare=redden. Groots opgezette studies laten zien dat juist deze stoffen het risico op chronische ziektes, kanker, beroertes, Parkinson en andere neurodegeneratieve ziektes verminderen (3).

Een plant maakt bovengenoemde beschermende stoffen aan om zich te beschermen tegen vraat en micro-organismen als schimmels, bacteriën en insecten. Hoe meer de plant bedreigd wordt door ziektes etc., des te meer van deze stoffen hij aanmaakt en des te beter deze plant de mens weer kan beschermen tegen ziektes. Waarschijnlijk snap je nu direct dat deze noodzaak er totaal niet is als de plant gedurende zijn leven meerdere keren met een gewasbeschermingsmiddel wordt bespoten. Hij stopt zijn energie niet in de aanmaak van beschermende stoffen, maar in een snelle groei. En het ergste van het verhaal is: doordat onze voeding meer toxines bevat (zie onderstaande tabel), hebben we juist veel meer van deze stoffen nodig om ze te ontgiften.

De afgelopen 50 à 60 jaar hebben we naar schatting zo’n 80-90% minder van deze beschermende stoffen in onze voeding gekregen (4). Niet alleen door de opkomst van bestrijdingsmiddelen overigens. Ook door het veelvuldig raffineren en filteren van voedsel halen we veel beschermende stoffen simpelweg uit ons voedsel. Denk bijvoorbeeld aan gefilterde oliën en sapjes.

6) Biologisch geteeld voedsel bevat minder toxines (xeno-oestrogenen)

Uit dezelfde 343 onderzoeken bleek dat de hoeveelheid bestrijdingsmiddelen in niet-biologisch geteelde voedingsmiddelen vier keer hoger lag dan in biologische voeding. Zie kader hierboven. Vooral het giftige metaal cadmium werd sterk verhoogd aangetroffen. Langdurige blootstelling aan cadmium wordt vooral in verband gebracht met ziektes als Alzheimer, Parkinson, Huntington en een scala aan hormonale verstoringen (2). Zie kader hierboven. Via roken, orgaanvlees en schaal- en schelpdieren krijgen we de meeste cadmium binnen. Ook knollen, wortelen en bladgroente kunnen cadmium bevatten.

Specifieke hormoon-beschermende-stoffen: Fyto-oestrogenen

Fyto-oestrogenen komen in zeer veel voedingsmiddelen voor. Ze dragen bij aan een evenwichtige hormoonbalans bij man en vrouw. Omdat ze sterk op ons eigen oestrogeen lijken, kunnen ze onze zogenaamde oestrogeenreceptoren bezetten. Net als salvestrolen lijken ze aangemaakt te worden om de plant te beschermen tegen vraat en micro-organismen. Fyto-oestrogenen eet je dan ook meer door biologische producten. De overmaat aan oestrogenen lijkt niet meer in toom gehouden te worden door fyto-oestrogenen. Omdat er minder biologisch voedsel met fyto-oestrogenen is en ze dus minder deel uitmaken van onze voeding, maar ook omdat we enorme hoeveelheden xeno-oestrogenen via ons milieu binnen krijgen. Fyto-oestrogenen zijn goed onderzocht als het gaat om risicovermindering bij borst- en prostaatkanker. Zie verder het weetje soja voor de ins- en outs van fyto-oestrogenen. Zie ook blz. 364 van 'Alles draait om je hormonen' voor goede bronnen van fyto-oestrogenen

Ook uit een nieuw Duits onderzoek in 2016 waarbij 58.000 monsters werden onderzocht, bleek trouwens dat de hoeveelheid residuen in vooral fruit soms wel 350 x hoger was in niet-biologisch geteelde monsters. Zie volledige onderzoek onderaan (5).

Wat is het gevaar voor onze gezondheid?

Alle hieronder genoemde toxines en resten van bestrijdingsmiddelen zijn zogenaamde xeno-biotica / xeno-oestrogenen die onze (hormonale) gezondheid negatief kunnen beïnvloeden. En die zijn er al zo vreselijk veel in ons milieu. Dus alles wat we zelf WEL, via onze voeding, verpakkingen, cosmetica en schoonmaakmiddelen, kunnen beperken is meegenomen. Zie kader hieronder:

7) Biologisch geteeld voedsel bevat meer omega 3-vetzuren

Biologische melk/zuivel bevat over de hele linie meer omega 3, omega 9, vitamine E en CLA. Minder gras in het menu van de koe/geit betekent meer omega 6 en minder CLA*. De lengte van de weideperiode is ook een bepalende factor voor het percentage gezonde vetzuren (7). Duurzaam gehouden dieren - die vooral buiten lopen en gras eten - bevatten (ook het vlees of eieren ervan) meer van deze slankmakende en ontstekingsremmende vetzuren (8). Een overmaat aan omega 6, zoals in vlees, gevogelte en zuivel van koeien die op stal staan/in een hok gehouden worden en vooral krachtvoer eten, heeft een link met heel veel - zo niet alle - ziekten (inclusief overgewicht) die de Westerse mens teisteren (6). Uit dit onderzoek (6) bleek overigens wel dat over de hele linie jodium en selenium lager waren in biologische zuivel. Lees het uitgebreide verhaal over een gezonde balans tussen omega 3 en omega 6 in het hoofdstuk Prostaglandines in ‘Alles draait om je hormonen’.

*CLA wordt vaak als supplement verkocht als hulp bij overgewicht en om het risico op hart- en vaatziekten te verkleinen. Maar het is van oorsprong gewoon een bestanddeel uit volle melk van grazende koeien.

8) Bio-industrie bevat antibiotica en xeno-oestrogenen

Antibiotica hebben grote consequenties voor onze energie en gezondheid. Het veelvuldig gebruik van antibiotica heeft namelijk negatieve gevolgen voor onze cellen (onze mitochondriën) waar de aanmaak van een groot deel van onze hormonen begint. We moeten gezonde mitochondriën hebben voor een gezonde hormoonbalans. Ook overgewicht en alle hormonale verstoringen die verstoringen in de energie aanmaak in zijn kielzog meenemen, worden steeds vaker geweten aan antibiotica. Als kinderen op jonge leeftijd antibiotica krijgen, is de kans op overgewicht op latere leeftijd groter. Het gros van de antibiotica krijgen we niet via een kuur van de dokter, maar via kweekvis, vlees uit de intensieve veehouderij en ons kraanwater. Schattingen in Amerika geven aan dat zo’n 80% van alle antibiotica dagelijks aan vee, kippen en vissen in de intensieve veehouderij gevoerd wordt. Dit om ze sneller te laten groeien en om de ziektedruk te verlagen (11). De huisarts schrijft dus slechts 20% van alle antibiotica voor. Net als mensen worden dieren resistent als ze te veel (lees dagelijks) antibiotica krijgen. Resistente bacteriën kunnen via de mest van dieren (en via vliegen) in water, lucht, bodem, voeding etc. worden overgedragen op mensen (12). Dit heeft ertoe geleid dat wereldwijd steeds meer mensen niet meer op antibiotica reageren (13). De grootste stappen zet je door geen vlees uit de intensieve veehouderij meer te kopen. ‘Bezint eer je aan bio-industrie vlees/vis begint’, zou ik zeggen en stap over naar duurzaam vlees. In de duurzame veehouderij zal alleen bij ziekte antibiotica gebruikt worden. Er zijn zelfs biologisch-dynamische bedrijven waar zelden of nooit meer antibiotica wordt gebruikt. Goed voor mens, dier, de bodem en het grondwater die zo ook minder antibiotica zal gaan bevatten.

9) Biologisch geteeld voedsel bevat geen transvetten

Transvet zit van nature in kleine hoeveelheden in producten van dierlijke afkomst. Echter, in veel industrieel bewerkte (niet-biologische) producten zitten geharde (trans)vetten. Deze zijn heel anders van structuur dan het natuurlijke transvet. Vloeibare, meervoudig onverzadigde vetzuren (zoals maïs-, koolzaad-, zonnebloem- en sojaolie) worden door hydrogenatie fabrieksmatig omgezet in vaste transvetten. Voor de industrie zijn ze perfect: ze zijn goedkoop, worden niet ranzig en geven het eindproduct een mooie structuur. Helaas zijn deze transvetten schadelijk voor onze gezondheid. Ze zijn zelfs, volgens ons eigen RIVM, ‘overtuigend risicoverhogend’. Vreemd dat ze in Nederland nog steeds in zeer veel supermarktproducten en restaurants worden toegepast: van koekjes tot brood en nagenoeg alle hartige producten en snacks. Nog een reden om voor biologisch te kiezen: daarin mogen transvetten niet worden gebruikt. Lees meer over transvetten op deze website.

10) Biologische zuivel, meer gezonde eigenschappen

• Biologische zure zuivel heeft een probiotische werking in onze darmen. De ‘zuurselculture’ die gebruikt wordt in biologische zuivel is anders dan in gangbare zuivel, waardoor de totale fermentatieduur langer is en er meer probiotische stoffen gevormd worden. Ook is de procedure van afkoelen anders in biologische zuivel, waardoor de fermentatie langer doorgaat.

• Zuivel van biologische dieren (die loslopen/gras eten) bevat meer gezonde vetzuren (met name CLA en Omega-3vetzuren) en meer antioxidanten en vitamines (zie deze website).
• Jonge kinderen die biologische zuivel eten, lijken tot 30% minder eczeem te ontwikkelen (9).

Zullen we voor duurzaam kiezen?

Alles wat we in duurzaamheid investeren heeft, ook op onze eigen gezondheid, een positieve uitwerking. Als consument leggen we de link tussen milieu en onze eigen (hormonale) gezondheid soms nog te weinig. Meestal omdat we het verband niet eens kennen en de feiten niet in het grote geheel worden gezien. Ik hoop met dit artikel en vooral met mijn laatste boek de nauwe relatie tussen onze gezondheid en die van het milieu nog meer wereldkundig te maken. De consument is de spin in het web in de omschakeling naar duurzaam: die heeft de macht over de inhoud van zijn/haar winkelwagentje! Ik heb er alle vertrouwen in (en ook alle hoop op) dat we meer gaan kiezen voor een gezonde aarde en daarmee voor onze eigen gezondheid. Ik kijk elke dag met een glimlach naar deze tekst van Steve Jobs:

The people who are crazy enough to think they can change the world are the ones who do.

Laten we met zijn allen ‘gek genoeg’ zijn om te denken dat we de wereld kunnen veranderen en dat ook doen!

Meer?

Benieuwd naar succes verhalen die bewijzen dat omschakelen echt haalbaar is? Kijk dan eens de dvd ‘’Voices of transition”. Of deze trailer van de prachtige documentaire 'Kiss the Ground'.

Bronnen

(1) Baranski M et al. Higher antioxidant and lower cadmium concentrations and lower incidence of pesticide residues in organically grown crops: a systematic literature review and meta-analyses.Br J Nutr. 2014 Sep 14;112(5):794-811.

(2) Oxid Med Cell Longev. 2013; 2013: 898034. Published online 2013 Aug 12. doi: 10.1155/2013/898034 Cadmium and Its Neurotoxic Effects Bo Wang 1 and Yanli Du 2 ,* Author information ► Article notes ► Copyright and License information

(3) Int J Biomed Sci. 2008 Jun; 4(2): 89–96. PMCID: PMC3614697 Free Radicals, Antioxidants in Disease and Health Lien Ai Pham-Huy,1 Hua He,2 and Chuong Pham-Huy3 Author information ► Article notes ► Copyright and License information / Miller AL. Antioxidant Flavonoids: Structure, Function and Clinical Usage. Alt. Med. Rev. 1996;1:103–111.

(4) http://www.orthokennis.nl/arti... / Potter GA, Burke MD. Salvestrols – natural products with tumour selective activity. Journal of Orthomol. Medicine 2006;21(1):34-36.

(5) 5 februari 2016. Een nieuw Duits onderzoek heeft 37 producten uit de gangbare en biolandbouw met elkaar vergeleken. Conclusie: het aantal pesticidenresidu's binnen de gangbare landbouw ligt een stuk hoger dan bij bio.

De Duitse onderzoeker Lars Neumeister onderzocht tussen 2011 en 2013 de pesticidenresidu's in 37 producten. Hij nam daarvoor 58.000 stalen en stelde vast dat er in gangbare producten veel opvallend hogere concentraties bestrijdingsmiddelen werden teruggevonden dan in bio.

Bij fruit lag de concentratie pesticiden gemiddeld 350 keer hoger dan bij bio, met als uitschieter kiwi's: Daar was het verschil liefst 3.000 keer. Bij groenten lag de pesticidenconcentratie voor gangbare producten zo'n 30 keer hoger.

Bovendien werden bij de biostalen nauwelijks pesticidenresidu's teruggevonden. Was dat wel het geval, dan bleek het in meer dan 90 procent van de gevallen het gevolg te zijn van besmetting vanuit de gangbare landbouw. Die ontstaat door drift van een naburig veld of om historische verontreiniging.

Het onderzoek gaf ook nog aan dat hoewel de drempelwaarden voor volwassen nergens overschreven worden, de concentratie bestrijdingsmiddelen die in de gangbare producten gemeten werden voor baby's te hoog liggen.

Bron: "Pestizide in ökologisch und konventionell produzierten Lebensmitteln".

Bron: DRadio Wissen

Nieuwsfoto: KVL/Creative Nature, Bioshop Turnhout

(6) Średnicka-Tober D et al. Higher PUFA and n-3 PUFA, conjugated linoleic acid, α-tocopherol and iron, but lower iodine and selenium concentrations in organic milk: a systematic literature review and meta- and redundancy analyses. Br J Nutr. 2016 Feb 16:1-18. [Epub ahead of print]

(7) http://orgprints.org/23130/1/A...

(8) Średnicka-Tober D et al. Composition differences between organic and conventional meat: a systematic literature review and meta-analysis.Br J Nutr. 2016 Feb 16:1-18. [Epub ahead of print]

(9) http://www.louisbolk.org/news/...

(10) Bron: http://blog.journals.cambridge...

(11) United States Food and Drug Administration. (2009). Summary report on antimicrobials sold or distributed for use in food-producing animals. Department of Health and Human Services / (48) Emanuele, P. (2010). Antibiotic resistance. American Association of Occupational Health Nurses Journal, 58(9)

(12) Chee-Sanford, J.C. et al. (2009). Fate and transport of antibiotic residues and antibiotic resistance genes following land application of manure waste. Journal of Environmental Quality, 38(3), 1086-1089.

(13) http://www.sustainabletable.or...

(14) http://www.compendiumvoordelee...

(15) http://www.economist.com/blogs...

(16) http://www.wakkerdier.nl/uploa...

(17) http://www.greenpeace.nl/2016/...

(18) journals.plos.org:Bumblebee Pupae Contain High Levels of Aluminium Christopher Exley ,Ellen Rotheray, David Goulson, Published: June 4, 2015

(19)https://www.gezondheidsraad.nl...

(20)https://www.dvhn.nl/meningen/O...‘witwassen’-26259848.html?fbclid=IwAR1h_S-2AoJxyej_jVNpAPaAmYivvyifRaaEtffxxB29wx7nek5mUFgSuz4